IGNACY JAN PADEREWSKI. ZARYS BIOGRAFII – DROGA DO SŁAWY, Część 1
33 min
Urodził się w 1860 roku we wsi Kuryłówka na Podolu, tak daleko od cywilizacji, że do najbliższej, prymitywnej stacyjki kolei żelaznej trzeba było jechać końmi wiele, wiele kilometrów. Ojciec Ignacego Jana Paderewskiego, Jan, pochodził ze zubożałej szlachty. Był administratorem majątku Iwanowskie. Matka, Poliksena, córka polskiego zesłańca, zmarła wkrótce po urodzeniu syna. W 1863 roku, za pomoc udzielaną powstańcom styczniowym ojciec Ignacego trafił na rok do więzienia. Patriotyczna atmosfera rodzinnego domu, którą wtedy oddychał kilkulatek pozostawiony pod opieką ciotki, ukształtowała go na zawsze. Ojciec szybko dostrzegł i docenił talent muzyczny syna. Kiedy okazało się, że chłopiec przerósł miejscowych nauczycieli, posłał Ignacego do Instytutu Muzycznego w Warszawie. Młody Paderewski zdał końcowe egzaminy jako prymus i instytut ofiarował mu stanowisko profesora fortepianu. W wieku 20 lat poślubił absolwentkę tejże szkoły, Antoninę Korsakównę. Krótko jednak cieszył się szczęściem. Rok później żona zmarła, pozostawiając go z maleńkim synem. W warszawskim Instytucie Muzycznym Paderewski wykładał dwa lata. Potem wyjechał do Berlina, gdzie uczył się kompozycji u Fryderyka Kiela – profesora Królewskiej Akademii Muzycznej, a następnie pracował nad instrumentacją u Henryka Urbana. Latem 1883 roku Ignacy Paderewski pojechał odpocząć do Zakopanego. Poznał tam Tytusa Chałubińskiego, który zachęcił go do wsłuchania się w muzykę góralską: dla kompozytora grał Bartuś Obrochta (muzyka ta stała się inspiracją „Albumu tatrzańskiego”). W Tatrach Paderewski poznał też Helenę Modrzejewską. Zauroczona jego osobowością i grą aktorka pomogła mu wyjechać do Wiednia. Tam odbył się jego pierwszy, uwieńczony sukcesem publiczny występ. W marcu 1888 roku wystąpił w Paryżu. Zachwycona jego grą publiczność przez godzinę zmuszała wirtuoza do bisów. Obwołano go królem fortepianu. Camille Saint-Saens napisał o nim: „to geniusz grający również na fortepianie”. W 1890 roku Paderewski jedzie do Anglii. W Londynie spotyka go jednak porażka. Na pierwszym koncercie słuchało go nieliczne audytorium, a George Bernard Shaw napisał miażdżącą recenzję. Rok później jednak pisarz nazwał go największym pianistą tamtych czasów. Grał dla królowej Wiktorii, na jej specjalne zaproszenie. Droga do światowej sławy stała przed nim otworem. Podbił całą Europę, potem Amerykę i Australię. Zza oceanu wrócił do Europy. Osiadł najpierw w Paryżu, gdzie przyjaciele – Górscy – opiekowali się jego kalekim synem Alfredem. Sprowadził chłopca do siebie, lecz nadal bywał u Górskich. Pokochał żonę przyjaciela, Helenę.
W 1899 roku poślubił ją. Nad jeziorem Genewskim w Szwajcarii kupił piękną posiadłość, która odtąd stała się jego domem. Mając czterdzieści lat był u szczytu sławy, koncertował na całym świecie. Nie zapominał jednak o kraju. Wspierał wiele przedsięwzięć charytatywnych. Współfinansował budowę hotelu Bristol, który stał się wizytówką ówczesnej Warszawy. Przystąpił też do spółki budującej Filharmonię Warszawską i uczestniczył w jej otwarciu. Finansował – na kwotę 370 tys. franków – budowę w Krakowie pomnika upamiętniającego zwycięstwo pod Grunwaldem, a 10 lipca 1910 roku uczestniczył w trzydniowych uroczystościach jego odsłonięcia. Był to pierwszy krok kompozytora w kierunku polityki. Na tym wydarzeniu Andrzej Chiczewski kończy pierwszą część biograficznego filmu dokumentalnego o Ignacym Janie Paderewskim. W tym interesującym dokumencie, dającym wyczerpującą i wszechstronną wiedzę o wielkim kompozytorze i mężu stanu, autor wykorzystuje wiele ciekawych dokumentów, bardzo bogatą ikonografię, fragmenty archiwalnych filmów i – co cenne – nagrań. [PAT]